Σύμφωνα με την Health Survey for England, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν με παχυσαρκία στη χώρα αυξήθηκε από 15% το 1993 σε 29% το 2022. Περισσότερα από τα δύο τρίτα των ατόμων άνω των 35 ετών θεωρούνται υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αλλαγές στο σωματικό βάρος μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας στον γενικό πληθυσμό, αν και τα αποτελέσματα είναι αμφιλεγόμενα. Υπάρχει έλλειψη συναίνεσης σχετικά με την επίδραση της αλλαγής βάρους στη θνησιμότητα στο γενικό πληθυσμό. Ορισμένες μελέτες προτείνουν ότι η απώλεια βάρους σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα. Από την άλλη μεριά, οι Myers et al. διαπίστωσαν ότι η αύξηση βάρους σε υγιείς άνδρες σχετίζεται με χαμηλότερη θνησιμότητα σε σύγκριση με τους άνδρες των οποίων το βάρος παρέμεινε σταθερό.
Μια μελέτη του 2022 που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Anglia Ruskin University και δημοσιεύθηκε στο Oxford Handbook of Public Health Practice, προσπάθησε να διερευνήσει περαιτέρω αυτή τη συσχέτιση.
Οι συσχετίσεις μεταξύ της αυτοαναφερόμενης αλλαγής βάρους και του κινδύνου θνησιμότητας από κάθε αιτία, του θανάτου από καρκίνο και του καρδιαγγειακού θανάτου εξετάστηκαν χρησιμοποιώντας δεδομένα από 433.829 συμμετέχοντες στη βάση δεδομένων UK Biobank. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η απώλεια βάρους οδήγησε σε αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία κατά 25%, θάνατο από καρκίνο κατά 17% και θάνατο από καρδιαγγειακά κατά 26%.
Η αύξηση βάρους συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από όλες τις αιτίες. Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία μπορεί να συνδέεται με γενικό αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.
Σύμφωνα με τους Sung et al., το υπερβολικό σωματικό βάρος αντιπροσωπεύει σχεδόν το 4% όλων των καρκίνων (544.300 περιπτώσεις) παγκοσμίως. Η παρούσα μελέτη αποκάλυψε ότι για τις γυναίκες υπάρχει συσχέτιση μεταξύ αύξησης βάρους και θανάτου από καρκίνο. Παρόμοια αποτελέσματα έχουν αναφερθεί σε μια νορβηγική μελέτη που έδειξε ότι η μεγάλη αύξηση βάρους αύξησε τον κίνδυνο γενικού καρκίνου που σχετίζεται με την παχυσαρκία.
Για τους άνδρες, δεν βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ της αύξησης βάρους και θανάτου από καρδιαγγειακά. Μία από τις εξηγήσεις για αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι η αύξηση βάρους μπορεί να είναι προστατευτική σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο. Το πρόσθετο λίπος μπορεί να παρέχει ένα ενεργειακό απόθεμα για να βοηθήσει τους ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο να αντιμετωπίσουν το μεταβολικό κόστος της ασθένειας, προστατεύοντας τους μυς και τα οστά από τις καταβολικές επιδράσεις της επιδεινούμενης καρδιοπάθειας. Επιπλέον, η τρέχουσα μελέτη δεν βρήκε συσχέτιση μεταξύ της αλλαγής βάρους και του θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Μελέτες διαπίστωσαν ότι η παχυσαρκία επηρεάζει την απορρόφηση του σιδήρου.
Στους καρδιοπαθείς
Μια δεύτερη μελέτη από την ίδια ερευνητική ομάδα βρήκε για πρώτη φορά ότι οι ακραίες διακυμάνσεις βάρους σε παχύσαρκα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου. Η μελέτη διεξήχθη από την καθηγήτρια Barbara Pierscionek, τον Rudolph Schutte και την Jufen Zhang του Ερευνητικού Κέντρου Ιατρικής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMJ Heart το 2025.
Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα από 8.297 συμμετέχοντες στο Ηνωμένο Βασίλειο που ήταν μέρος της UK Biobank. Οι συμμετέχοντες ήταν όλοι παχύσαρκοι και με εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο. Παρακολουθήθηκαν για σχεδόν 14 χρόνια, με αλλαγές βάρους που καταγράφηκαν με την πάροδο του χρόνου. Το 43,1% ήταν γυναίκες. Η μέση ηλικία ήταν 56,6 έτη. Το 52,7% των συμμετεχόντων είχε μια μικρή σχετικά αλλαγή βάρους (απώλεια ή αύξηση μέχρι 5 κιλά), το 14,2% είχε μεγάλη απώλεια βάρους (πάνω από 10 κιλά) και το 5,1% είχε μεγάλη αύξηση βάρους (πάνω από 10 κιλά).
Η μελέτη βρήκε:
- Όσοι κέρδισαν περισσότερα από 10 κιλά κατά την περίοδο της μελέτης είχαν τριπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά και σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία σε σύγκριση με εκείνους που διατηρούσαν σταθερό βάρος.
- Η απώλεια βάρους άνω των 10 κιλών συσχετίστηκε με 54% υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας από όλες τις αιτίες.
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι και οι δύο ακραίες αλλαγές βάρους μπορεί να είναι επιζήμιες για τα άτομα με καρδιοπάθεια. Ο υψηλότερος δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), το κάπνισμα και η προηγούμενη κατανάλωση αλκοόλ συνδέθηκαν με αυξημένη πιθανότητα σημαντικής αύξησης βάρους. Υπήρχε επίσης συσχέτιση μεταξύ σημαντικής αύξησης βάρους και μικρότερης ηλικίας.
«Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη του είδους της που εξετάζει τη σχέση μεταξύ της αλλαγής βάρους και της θνησιμότητας από κάθε αιτία σε παχύσαρκα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο. Η διατήρηση σταθερού βάρους, ακόμη και εντός του εύρους των παχύσαρκων, φαίνεται να είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση του κινδύνου θνησιμότητας σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο. Δεν ήταν ίσως έκπληξη το γεγονός ότι η σημαντική αύξηση βάρους συσχετίστηκε με υψηλότερη θνησιμότητα, αλλά ενδιαφέρον ήταν ότι μια παρόμοια συσχέτιση βρέθηκε μεταξύ εκείνων που έχασαν πολύ βάρος. Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να το έχουν υπόψη τους, ιδιαίτερα όσον αφορά τα νέα φάρμακα στην αγορά, τα οποία έχουν επαινεθεί για γρήγορη απώλεια βάρους. Αν και η απώλεια βάρους συνιστάται για παχύσαρκους ενήλικες, τα άτομα σε ομάδες κινδύνου όπως αυτές θα πρέπει να προσπαθούν να χάσουν βάρος μόνο σε στενή συνεννόηση με τον γιατρό τους», είπε η Zhang.
Περισσότερες πληροφορίες: Jufen Zhang et al, Association of weight change with cardiovascular events and all-cause mortality in obese participants with cardiovascular disease: a prospective cohort study, Heart (2025). DOI: 10.1136/heartjnl-2024-324383.
