Για καρκίνους οργάνων όπως το συκώτι, ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος της διατροφής έχει μελετηθεί καλά -τόσο πολύ που έχουμε καθοδήγηση σχετικά με το κόκκινο κρέας, το κρασί και άλλες λιχουδιές. Τώρα, μια μελέτη από ερευνητές στο University of Florida Health εξετάζει ένα άλλο είδος οργάνου του οποίου ο κίνδυνος καρκίνου μπορεί να επηρεαστεί από την κακή διατροφή: τους πνεύμονες. Η μελέτη ήταν μια συνεργασία μεταξύ του Markey Cancer Center του Πανεπιστημίου του Κεντάκι και του Κέντρου Καρκίνου της Υγείας University of Florida. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature Metabolism.
«Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν θεωρείται παραδοσιακά ως ασθένεια που σχετίζεται με τη διατροφή», δήλωσε ο καθηγητής Ramon Sun. «Ασθένειες όπως ο καρκίνος του παγκρέατος ή ο καρκίνος του ήπατος, ναι. Ωστόσο, όταν πρόκειται για καρκίνο του πνεύμονα, η ιδέα ότι η διατροφή θα μπορούσε να παίξει κάποιο ρόλο σπάνια συζητείται».
Αυτή είναι η πρώτη μελέτη για τη συσχέτιση μεταξύ καρκίνου του πνεύμονα και κακής διατροφής. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε μια πλατφόρμα μεταβολομικήςπου δημιουργήθηκε το 2020. «Αυτή η πλατφόρμα πρόσφερε έναν νέο φακό μέσω του οποίου οπτικοποιούνται οι ασθένειες, επιτρέποντας στους ερευνητές να διακρίνουν μοριακά μοτίβα και αλληλεπιδράσεις που δεν είχαν ανακαλυφθεί προηγουμένως με εντυπωσιακή λεπτομέρεια και βάθος γνώσης», είπε ο Sun.
Στην περίπτωση του αδενοκαρκινώματος του πνεύμονα, του καρκίνου που αντιπροσωπεύει το 40% των διαγνώσεων καρκίνου του πνεύμονα παγκοσμίως, η εργασία βασίστηκε στην 20ετή μελέτη των Gentry και Sun για μια εξαιρετικά σπάνια πάθηση που ονομάζεται νόσος Lafora. Αυτή η νευρολογική διαταραχή έχει μια καταστροφική τροχιά. Οι ασθενείς αναπτύσσονται φαινομενικά φυσιολογικά για μια δεκαετία και μετά παρουσιάζουν επιληψία. Ακολουθεί άνοια και οι περισσότεροι ασθενείς πεθαίνουν πριν κλείσουν τα 25 τους χρόνια.
Η νέα μελέτη δανείζεται από το πώς ξετυλίγεται η νόσος Lafora, εστιάζοντας στη συσσώρευση γλυκογόνου. Αυτό το αποθηκευτικό μόριο, που αποτελείται από γλυκόζη, ένα απλό σάκχαρο, έχει βρεθεί ότι συσσωρεύεται σε υψηλά επίπεδα σε διάφορους καρκίνους και άλλες ασθένειες.
Μέσω εργαστηριακών μοντέλων και καθοδηγούμενων από υπολογιστή μοντέλων αποθηκών γλυκογόνου στον πνεύμονα, οι ερευνητές έδειξαν ότι στον καρκίνο του πνεύμονα, το γλυκογόνο δρα ως ογκογόνος μεταβολίτης, παρόμοιο με ένα «γιγάντιο γλειφιτζούρι που θρέφει τον καρκίνο». Όσο περισσότερο γλυκογόνο υπάρχει στα καρκινικά κύτταρα, τόσο μεγαλύτερη και χειρότερη είναι η ανάπτυξη του όγκου. Όταν οι επιστήμονες τάισαν ποντίκια με μια δυτική διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και φρουκτόζη -αύξησε το γλυκογόνο- οι όγκοι στους πνεύμονες αυξήθηκαν. Όταν τα επίπεδα γλυκογόνου μειώθηκαν, η ανάπτυξη του όγκου επίσης μειώθηκε.
Εν ολίγοις, η τυπική δυτική δίαιτα αυξάνει τα επίπεδα γλυκογόνου και το γλυκογόνο τροφοδοτεί τους όγκους του καρκίνου του πνεύμονα παρέχοντας τα δομικά στοιχεία τους για ανάπτυξη. Το γλυκογόνο είναι ένας «εξαιρετικά καλός προγνωστικός παράγοντας» της ανάπτυξης του όγκου και του θανάτου σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα, είπε ο Sun.
«Μακροπρόθεσμα, η προσέγγισή μας για την πρόληψη του καρκίνου θα πρέπει να αντικατοπτρίζει την επιτυχία της αντικαπνιστικής εκστρατείας -δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ευαισθητοποίηση του κοινού και σε στρατηγικές που βασίζονται σε πολιτικές που προωθούν πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές ως θεμελιώδες συστατικό της πρόληψης ασθενειών», είπε ο Sun.
Ένα άλλο πλεονέκτημα της εστίασης στο γλυκογόνο είναι η ποικιλία των διαθέσιμων επιλογών θεραπείας. Επί του παρόντος, τρεις τύποι φαρμάκων στοχεύουν τα επίπεδα γλυκογόνου, και όλα αναπτύχθηκαν μελετώντας τη νόσο Lafora.
Οι ερευνητές κατέληξαν: «Η προτεραιότητα μιας διατροφής πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά, η διατήρηση ενός ενεργού τρόπου ζωής και η ελαχιστοποίηση της πρόσληψης αλκοόλ είναι θεμελιώδεις στρατηγικές για μακροπρόθεσμη υγεία. Η καλλιέργεια καλύτερων διατροφικών συνηθειών μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα».
Περισσότερες πληροφορίες: Harrison A. Clarke et al, Glycogen drives tumour initiation and progression in lung adenocarcinoma, Nature Metabolism (2025). DOI: 10.1038/s42255-025-01243-8.
