Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το ψυχολογικό στρες μπορεί να προκαλέσει ανοσολογικές αντιδράσεις στα τρόφιμα που προκαλούν συμπτώματα όταν καταναλωθούν ξανά. Τα ευρήματα που δείχνουν τον πιθανό ρόλο του στρες στα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.
«Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει τον βασικό ρόλο που παίζει η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος από τις τροφές σε πολλές ασθένειες πέρα από αυτές που συνήθως θεωρούμε τροφικές αλλεργίες», δήλωσε η καθηγήτρια Cecilia Berin, συν-συγγραφέας της μελέτης. «Δείχνει τη μοριακή εξήγηση στο γιατί τα τρόφιμα μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα όχι μόνο για μια τροφική αλλεργία, αλλά και για πόνο κατά τη διάρκεια του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου».
Προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι η βακτηριακή μόλυνση σε μοντέλα ποντικών μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη ανοσολογικών αποκρίσεων και αλλεργικών αντιδράσεων στα τροφικά αντιγόνα που προκαλούν κοιλιακό άλγος από κατανάλωση τροφίμων, ένα σύμπτωμα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Είναι επίσης γνωστό ότι το το ευερέθιστο έντερο μπορεί να αναπτυχθεί μετά από μόλυνση, αλλά αυτό εξηγεί ένα μικρό μέρος των περιπτώσεων, σύμφωνα με την Berin.
Στην τρέχουσα μελέτη, οι επιστήμονες είχαν ως στόχο να προσδιορίσουν εάν παρόμοιες ανοσοαποκρίσεις που προκαλούνται από ψυχολογικό στρες θα μπορούσαν να συμβάλουν στη σηματοδότηση του πόνου που προκαλείται από τα τρόφιμα. «Το ψυχολογικό στρες μπορεί να έχει άμεσες επιπτώσεις στη φυσιολογία του γαστρεντερικού σωλήνα», δήλωσε η Berin.
Οι ερευνητές εξέθεσαν ποντίκια σε ωολβουμίνη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στα ασπράδια των αυγών, κατά τη διάρκεια μιας αγχωτικής δοκιμασίας που ονομάζεται στρες αποφυγής νερού. Μετά από πέντε εβδομάδες, τα ποντίκια εκτέθηκαν ξανά σε ωοαλβουμίνη.
Οι επιστήμονες μέτρησαν τις σπλαχνοκινητικές αποκρίσεις (συστολές του κοιλιακού μυός) και τις εγγραφές νεύρων στην εντερική διάταση (υπερβολική διεύρυνση των εντέρων) για να προσδιορίσουν τον πόνο των ποντικών ή την απόκριση του νευρικού συστήματος σε επιβλαβή ερεθίσματα. Οι αποκρίσεις IgE-αντισώματος και η ανοσία τύπου 2, η οποία προκαλείται από αλλεργικές αντιδράσεις, μετρήθηκαν χρησιμοποιώντας φαρμακολογικές και γενετικές προσεγγίσεις.
Στα ποντίκια που εκτέθηκαν στην ωοαλβουμίνη κατά τη διάρκεια του stress test, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η επανέκθεση στην ωοαλβουμίνη αύξησε τη σηματοδότηση του πόνου στο κόλον και το λεπτό έντερο των ποντικών. Αυτές οι αποκρίσεις πόνου εξαρτώνται επίσης από τα μαστοκύτταρα (εξειδικευμένα λευκά αιμοσφαίρια), τα τοπικά αντισώματα IgE και τη σηματοδότηση STAT6, η οποία παίζει ρόλο στον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.
Όταν τα ποντίκια υποβλήθηκαν σε θεραπεία με πυριλαμίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται επί του παρόντος για τη θεραπεία των αλλεργικών συμπτωμάτων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το φάρμακο ανέστειλε την αυξημένη δραστηριότητα των αισθητηρίων νευρώνων και επίσης μείωσε την πυροδότηση των νεύρων.
Σύμφωνα με την Berin, τα ευρήματα ήταν εκπληκτικά καθώς οι αλλεργικές αντιδράσεις θα μπορούσαν να αλλάξουν τη φυσιολογική λειτουργία του γαστρεντερικού σωλήνα και να οδηγήσουν σε πόνο χωρίς να προκαλέσουν συστηματικές αλλεργικές αντιδράσεις όπως η αναφυλαξία.
«Ήταν πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι τα αντισώματα IgE που γνωρίζουμε ότι πυροδοτούν αλλεργικές αντιδράσεις ήταν στην καρδιά αυτών των συμπτωμάτων και ήταν αρκετά διαφορετικά από αυτά που βλέπουμε στην τροφική αλλεργία», είπε η Berin.
«Η στόχευση των ίδιων οδών που εμπλέκονται στην τροφική αλλεργία μείωσε αποτελεσματικά τη σηματοδότηση του πόνου στα ποντίκια. Έχουμε μια σειρά εργαλείων που στοχεύουν αυτούς τους παράγοντες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ανθρώπους, επομένως αυτό πιθανώς υποδεικνύει έναν νέο τρόπο θεραπείας του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου», είπε η Berin.
Περισσότερες πληροφορίες: Javier Aguilera-Lizarraga et al, Psychological stress-induced local immune response to food antigens increases pain signaling across the gut in mice, Gastroenterology (2025). DOI: 10.1053/j.gastro.2025.01.246.
