Της Barbara Pierscionek, Professor and Deputy Dean, Research and Innovation, Anglia Ruskin University. Πηγή: The Conversation.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν εμμονή με τον έλεγχο του βάρους τους. Η λεπτότητα ήταν πάντα ένα θέμα των γυναικείων περιοδικών που προωθούσαν μια ποικιλία από δίαιτες, καθεμία από τις οποίες ισχυριζόταν αποτελεσματικότητα -συχνά συνοδευόμενη από εικόνες όμορφων, αδύνατων μοντέλων. Δεν έχουν αλλάξει πολλά σήμερα. Οι δίαιτες, η διαλειμματική νηστεία, οι χειρουργικές επεμβάσεις απώλειας βάρους και πιο πρόσφατα, οι ενέσεις απώλειας βάρους συνεχίζουν να διατίθενται στο εμπόριο ως λύσεις για την απώλεια κιλών. Η επίτευξη υγιούς βάρους θεωρείται ευρέως απαραίτητη για τη συνολική ευημερία.
Πολλές μελέτες έχουν διερευνήσει τη σχέση μεταξύ των αλλαγών βάρους και της θνησιμότητας, καθώς και της θνησιμότητας σε παχύσαρκα άτομα με καρδιακές παθήσεις. Αυτές οι μελέτες υποδηλώνουν συχνά ότι το υπερβολικό βάρος είναι κακό για την υγεία και ότι τα άτομα με παχυσαρκία και καρδιακές παθήσεις πρέπει να χάσουν βάρος. Ωστόσο, τα ευρήματα μιας πρόσφατης μελέτης, της οποίας ήμουν συν-συγγραφέας, αμφισβητούν αυτήν την υπόθεση. Η έρευνά μας δείχνει ότι η σημαντική απώλεια βάρους -μεγαλύτερη από 10 κιλά- μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε παχύσαρκα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο. Αυτή η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από περισσότερους από 8.000 συμμετέχοντες στην UK Biobank, μια ολοκληρωμένη πηγή για ιατρική έρευνα που περιλαμβάνει γενετικά δεδομένα.
Ενώ είναι γνωστό ότι η ταχεία απώλεια βάρους μπορεί να σηματοδοτήσει υποκείμενα προβλήματα υγείας και να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, οι αλλαγές βάρους στη μελέτη μας παρατηρήθηκαν κατά μέσο όρο σε εννέα χρόνια, που σημαίνει ότι για ορισμένους συμμετέχοντες, αυτές οι αλλαγές ήταν σχετικά γρήγορες. Αυτό δημιουργεί ένα παράδοξο. Ενώ τόσο η παχυσαρκία όσο και οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, σε παχύσαρκα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο, η απώλεια βάρους -που αποσκοπεί στη βελτίωση της υγείας- μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.
Η σχέση μεταξύ σωματικού βάρους και ασθένειας είναι πολύπλοκη. Αν και η παχυσαρκία συμβάλλει σε καρδιαγγειακά προβλήματα, μελέτες έχουν δείξει επίσης αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε άτομα με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια που είναι αδύνατα και σε άτομα με στεφανιαία νόσο των οποίων το βάρος παρουσιάζει διακυμάνσεις. Τα ποσοστά παχυσαρκίας αυξάνονται, αλλά η απλή εστίαση στην απώλεια βάρους μπορεί να μην είναι η απάντηση.
Μεταβλητότητα στην απώλεια βάρους
Για να είναι αποτελεσματική η απώλεια βάρους, πρέπει να λάβουμε υπόψη τους διάφορους παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση βάρους, οι οποίοι διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Η γενετική παίζει σημαντικό ρόλο στην όρεξη και το μεταβολισμό και μπορεί επίσης να επηρεάσει παράγοντες του τρόπου ζωής όπως η υπερκατανάλωση τροφής, η ανεπαρκής άσκηση και οι κακές διατροφικές επιλογές που οδηγούν στην παχυσαρκία.
Στη μελέτη μας, οι συνάδελφοί μου και εγώ δεν μπορούσαμε να λάβουμε υπόψη όλους τους παράγοντες πίσω από την παχυσαρκία των συμμετεχόντων ή τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν για να χάσουν βάρος. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε ποιες στρατηγικές απώλειας βάρους -όσον αφορά τη διάρκεια, τη διατροφή ή τη σωματική δραστηριότητα- ενέχουν τους μεγαλύτερους κινδύνους.
Η συμβατική προσέγγιση για υγιές βάρος -χρησιμοποιώντας δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) – μπορεί να μην ισχύει για όλους. Ο ΔΜΣ αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ότι έχει περιορισμούς. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να ανέχονται υψηλότερα βάρη χωρίς δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι πόσο γρήγορα πρέπει να χαθεί το βάρος, αλλά πόσο γρήγορα πρέπει να χαθεί για το κάθε άτομο.
Δεδομένων των τρεχόντων στοιχείων, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια ένα ιδανικό εύρος βάρους που είναι παγκοσμίως ωφέλιμο για την υγεία. Ωστόσο, προκύπτουν ενδιαφέροντα μοτίβα από διάφορες χώρες. Για παράδειγμα, στην Τόνγκα -χώρα της Πολυνεσίας- υπάρχει υψηλό ποσοστό παχυσαρκίας, ωστόσο έχουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά θανάτων που σχετίζονται με καρδιακές παθήσεις από πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπου η παχυσαρκία είναι λιγότερο διαδεδομένη. Υπάρχουν επίσης χαμηλότερα επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ και αυτοκτονιών από τα περισσότερα ευρωπαϊκά έθνη.
Η υγεία περιλαμβάνει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική ευεξία. Η μετατόπιση της εστίασης στην ολιστική ευεξία και ευτυχία μπορεί να προσφέρει πιο διαρκή οφέλη για την υγεία. Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία θα αντιμετωπίζει όλους τους υποκείμενους παράγοντες που συμβάλλουν στην πάθηση.
