H νόσος Πάρκινσον επηρεάζει το 1-2% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών και προς το παρόν δεν υπάρχει ίαση αυτής της νευρολογικής κατάστασης. Από τη στιγμή που θα διαγνωστεί -συνήθως με τον εντοπισμό προβλημάτων κίνησης, όπως πιο αργές κινήσεις και τρέμουλο- οι αλλαγές στον εγκέφαλο που έχουν προκληθεί είναι μη αναστρέψιμες. Η πάθηση επηρεάζει κάθε άνθρωπο διαφορετικά και αυτό σημαίνει ότι οι θεραπείες πρέπει να στοχεύουν προσεκτικά σε κάθε άτομο.
Οι αιτίες της νόσου δεν είναι πλήρως κατανοητές, αλλά έχουν αποδειχθεί σαφείς συσχετίσεις με ορισμένα φυτοφάρμακα καθώς και γενετική προδιάθεση. Γνωρίζουμε ότι η νόσος Πάρκινσον προκαλεί το θάνατο ορισμένων νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο, λόγω μη φυσιολογικής συσσώρευσης πρωτεϊνών στα κύτταρα, προβλημάτων με μιτοχόνδρια, φλεγμονή και αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα. Υπάρχει απώλεια ντοπαμίνης στο εγκέφαλο και αυτό κάνει τις κινήσεις να είναι πιο αργές. Στα αρχικά στάδια της νόσου, οι άνθρωποι παρατηρούν ότι το περπάτημά τους επιβραδύνεται και μπορεί να έχουν πρόβλημα με συνήθεις εργασίες όπως το να κουμπώνονται.
Τα πρώιμα σημάδια της πάθησης μπορεί να υπάρχουν έως και 20 χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα που αφορούν την κίνηση. Επηρεάζεται επίσης ο ύπνος, η μνήμη, η σκέψη, η διάθεση, η αρτηριακή πίεση και η λειτουργία της ουροδόχου κύστης. Η απώλεια όσφρησης, τα βίαια όνειρα στον ύπνο, το αίσθημα ευαισθησίας και η δυσκοιλιότητα είναι ενδείξεις που, σε συνδυασμό, μπορεί να υποδηλώνουν ότι κάποιος διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο. Τα λεμφοκύτταρα μπορεί να είναι χαμηλότερα στους ασθενείς -οι πιθανές μειώσεις αφορούν τόσο στα Β όσο και στα Τ κύτταρα. Υπάρχουν συναρπαστικές εξελίξεις για τα πρώιμα συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένης της έγκαιρης ανίχνευσης ασθενειών με βάση τις αλλαγές στην οσμή του σώματος.
Έχει βρεθεί μια σύνδεση μεταξύ των αλλαγών στα πρότυπα ύπνου που ονομάζεται διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου ταχείας κίνησης των ματιών (REM) και του κινδύνου εμφάνισης Πάρκινσον. Η διαταραχή αυτή είναι κάτι περισσότερο από μια ανήσυχη νύχτα. Τα άτομα μερικές φορές κινούνται απότομα στον ύπνο τους, σε βαθμό που μπορούν ακόμη και να τραυματιστούν -συχνά χωρίς να θυμούνται τις πράξεις τους. Οι περισσότεροι με αυτό το σύμπτωμα θα αναπτύξουν Πάρκινσον ή παρόμοια κατάσταση μέσα σε μια δεκαετία.
Τα προβλήματα με την πέψη και τις κινήσεις του εντέρου είναι ένα μεγάλο πρόβλημα στα άτομα με νόσο Πάρκινσον και τώρα γνωρίζουμε ότι αυτά τα προβλήματα μπορούν να ξεκινήσουν πολύ πριν από το τρέμουλο και τα άλλα συμπτώματα που οδηγούν στον νευρολόγο. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να αναπτυχθεί για πολλούς διαφορετικούς λόγους, αλλά είναι σαφές ότι τα άτομα με νόσο του Πάρκινσον έχουν προβλήματα με τις κινήσεις του εντέρου. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να εμφανιστεί έως και 20 χρόνια πριν από τη διάγνωση.
Τα φάρμακα ντοπαμίνης και οι παρενέργειές τους
Μία από τις κύριες θεραπείες για τις κινητικές διαταραχές είναι μια ομάδα φαρμάκων που ονομάζονται αγωνιστές υποδοχέα ντοπαμίνης, τα οποία περιλαμβάνουν καβεργολίνη, ροπινιρόλη, βρωμοκρυπτίνη και πραμιπεξόλη. Οι αγωνιστές των υποδοχέων ντοπαμίνης αυξάνουν τα επίπεδα της ντοπαμίνης -ένας νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο- και βοηθούν στη ρύθμιση της κίνησης. Η ντοπαμίνη είναι γνωστή ως ορμόνη της «ευτυχίας» επειδή είναι μέρος του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου -όταν κάνουμε κάτι που μας αρέσει, απελευθερώνεται ντοπαμίνη στον εγκέφαλό μας.
Μέχρι πριν από περίπου 10 χρόνια, η θεραπεία συχνά καθυστερούσε έως ότου οι άνθρωποι γίνονταν ανάπηροι. Η θεραπεία ξεκινά τώρα αμέσως για να διατηρηθεί η ευημερία και η ανεξαρτησία των ανθρώπων. Αλλά η χρήση φαρμάκων αγωνιστών υποδοχέων ντοπαμίνης μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα που συνδέονται με αυτόν το νευροδιαβιβαστή, οδηγώντας σε παρορμητική συμπεριφορά.
Ενώ οι κοινές παρενέργειες περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, αίσθημα αδιαθεσίας και υπνηλία, τα φάρμακα συνδέονται επίσης με την πιο ασυνήθιστη παρενέργεια των διαταραχών ελέγχου των παρορμήσεων. Για παράδειγμα, την επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά (υπερσεξουαλικότητα), τον παθολογικό τζόγο, τα καταναγκαστικά ψώνια και την υπερφαγία. Οι αναφερόμενες περιπτώσεις περιλαμβάνουν μια 53χρονη γυναίκα που έπαιρνε ροπινιρόλη και παρουσίαζε παρορμητική συμπεριφορά, όπως πρόσβαση σε πορνογραφικό υλικό στο Διαδίκτυο, χρήση σεξουαλικών αιθουσών συνομιλίας, συνάντηση αγνώστων για σεξουαλική επαφή και καταναγκαστικές αγορές. Μια άλλη περίπτωση ανέδειξε έναν 32χρονο, ο οποίος, αφού πήρε ροπινιρόλη, άρχισε να τρώει υπερβολικά και να παίζει ψυχαναγκαστικά τυχερά παιχνίδια, με αποτέλεσμα να χάσει τις οικονομίες του.
Όταν το φάρμακο συνταγογραφήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 2000, θεωρήθηκε ότι οι διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων ήταν μια σπάνια παρενέργεια των φαρμάκων ντοπαμίνης. Όμως, το 2007, μια δημόσια έκθεση αξιολόγησης της Ρυθμιστικής Υπηρεσίας Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (MHRA) συμβούλεψε ότι «οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να προειδοποιούν τους ασθενείς ότι η καταναγκαστική συμπεριφορά με αγωνιστές ντοπαμίνης μπορεί να σχετίζεται με τη δοσολογία».
