Μια μελέτη διαπιστώνει ότι παράγοντες πέρα από τον έλεγχο ενός ατόμου, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση και το αν η μαμά του κάπνιζε ή ήταν παχύσαρκη, μπορούν να επηρεάσουν το αν είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι ως έφηβοι ή ενήλικες. Η Glenna Nightingale του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι συνεργάτες της αναφέρουν αυτά τα ευρήματα στο περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης PLOS One.
Η παχυσαρκία θεωρείται παγκόσμια ανησυχία για τη δημόσια υγεία, αλλά οι ειδικοί εξακολουθούν να διαφωνούν σχετικά με την ακριβή προέλευση και τις αιτίες των αυξανόμενων ποσοστών παχυσαρκίας. Ένα θέμα υπό συζήτηση είναι εάν η ατομική γενετική και η συμπεριφορά ενός ατόμου είναι περισσότερο ή λιγότερο σημαντικές από περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, στην ανάπτυξη παχυσαρκίας.
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές εκτίμησαν την επίδραση πολλών παραγόντων στο βάρος ενός ατόμου, συμπεριλαμβανομένων κοινωνικών παραγόντων, όπως ο τύπος εργασίας ενός ατόμου, καθώς και παραγόντων πρώιμης ζωής, όπως η σειρά γέννησης ενός ατόμου, ο τρόπος γέννησης και αν η μητέρα του κάπνιζε ή ήταν παχύσαρκη.
Εξέτασαν συγκεκριμένα εάν ένα άτομο ήταν υπέρβαρο, παχύσαρκο ή σοβαρά παχύσαρκο στην ηλικία των 16 και 42 ετών. Εξέτασαν επίσης το βάρος των συμμετεχόντων μεταξύ 16 και 42 ετών, ένα εύρος που καλύπτει την αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα δεδομένα προήλθαν από την National Child Development Study του 1958, μια μακροχρόνια μελέτη που παρακολούθησε τις ζωές περισσότερων από 17.000 ανθρώπων που γεννήθηκαν σε μια εβδομάδα τον Μάρτιο του 1958 σε όλη την Αγγλία, τη Σκωτία και την Ουαλία.
Η ανάλυση έδειξε ότι εάν μια μητέρα ήταν παχύσαρκη ή αν κάπνιζε, το παιδί της ήταν πιο πιθανό να είναι παχύσαρκο ή σοβαρά παχύσαρκο σε κάθε μία από τις ηλικίες που εξετάστηκαν. Τα ευρήματα δείχνουν ότι αυτοί οι παράγοντες πρώιμης ζωής μπορούν να έχουν επίμονη επίδραση στο βάρος ενός ατόμου. Συγκεκριμένα, αυτοί οι παράγοντες ήταν εξίσου ισχυροί πριν και μετά την έναρξη της αύξησης των ποσοστών παχυσαρκίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποδηλώνοντας ότι ο αντίκτυπος μεμονωμένων παραγόντων, όπως η συμπεριφορά, πιθανότατα δεν άλλαξε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι κοινωνικοί παράγοντες κινδύνου και οι παράγοντες κινδύνου πρώιμης ζωής θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη στόχευση προγραμμάτων πρόληψης της παχυσαρκίας για παιδιά και ενήλικες. Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, δεδομένου ότι οι μεμονωμένοι παράγοντες κινδύνου δεν έχουν αλλάξει καθώς αυξάνονται τα ποσοστά παχυσαρκίας, χρειάζονται νέες μελέτες για τον εντοπισμό των κοινωνικών παραγόντων που μπορεί να έχουν προκαλέσει την τρέχουσα πανδημία παχυσαρκίας.
Οι συγγραφείς ανέφεραν: «Η έρευνά μας δείχνει ότι η επίδραση των μητρικών επιρροών παραμένει μέχρι την ηλικία των 42 ετών και ότι, εντυπωσιακά, αυτοί οι προγνωστικοί παράγοντες ήταν εξίσου ισχυροί (και διαδεδομένοι) στην εποχή πριν από την έναρξη της τρέχουσας πανδημίας παχυσαρκίας. Αυτό υποδηλώνει ότι, όπως τόνισε ο επιδημιολόγος Geoffrey Rose, χρειάζονται νέες μελέτες παραγόντων σε επίπεδο κοινότητας/κοινωνίας που μπορεί να προκάλεσαν την τρέχουσα πανδημία παχυσαρκίας, καθώς οι παράγοντες κινδύνου σε ατομικό επίπεδο φαίνεται να μην έχουν αλλάξει κατά τη χρονική περίοδο που καλύπτει την έναρξη και την ανάπτυξη της πανδημίας».
Περισσότερες πληροφορίες: Nightingale G, et al. Sociodemographic and early-life predictors of being overweight or obese in a middle-aged UK population– A retrospective cohort study of the 1958 National Child Development Survey participants, PLOS One (2025). DOI: 10.1371/journal.pone.0320450.
