Το να είστε σωματικά δραστήριοι μία-δύο ημέρες την εβδομάδα π.χ. το Σαββατοκύριακο (πολεμιστές του Σαββατοκύριακου), μπορεί να προσφέρει συγκρίσιμα οφέλη για την υγεία και την παράταση της ζωής, εφόσον η σωματική προσπάθεια είναι μέτρια έως έντονη και ανέρχεται συνολικά σε 150 λεπτά την εβδομάδα. Αυτό βρήκε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Heart Association.
«Δεν χρειάζεται να ασκείστε κάθε μέρα για να παραμείνετε υγιείς. Εφόσον κάνετε 150 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας την εβδομάδα -είτε είναι σε δύο ημέρες είτε “απλωμένη” μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο ή άλλες αιτίες», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Zhi-Hao Li.
«Αυτό το μήνυμα είναι ενθαρρυντικό για τους πολυάσχολους ανθρώπους που δυσκολεύονται να ταιριάξουν στις καθημερινές προπονήσεις, αλλά μπορούν να διαχειριστούν μια συγκεντρωμένη έκρηξη δραστηριότητας τα Σαββατοκύριακα ή άλλες ημέρες», είπε ο Li. «Η έρευνα παρέχει καθησυχαστικά στοιχεία ότι ακόμη και η σποραδική σωματική δραστηριότητα μπορεί να έχει διαρκή οφέλη για την υγεία, καθιστώντας ευκολότερο για τους ανθρώπους να δώσουν προτεραιότητα στην ευημερία τους εν μέσω πολυάσχολων προγραμμάτων».
Για να επιτευχθούν οφέλη για την υγεία, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστούν σε όλη την εβδομάδα οι ενήλικες να συμμετέχουν σε 150 έως 300 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια σωματική δραστηριότητα ή 75 έως 150 λεπτά έντονης αερόβιας σωματικής δραστηριότητας ή ισοδύναμο συνδυασμό μέτριας και έντονης δραστηριότητας.
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα υγείας και φυσικής δραστηριότητας για πάνω από 93.000 ανθρώπους σε μια μεγάλη βιοϊατρική βάση δεδομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο -τη Biobank- για να διερευνήσουν πώς τα διαφορετικά πρότυπα σωματικής δραστηριότητας μπορoύν να επηρεάσουν τον κίνδυνο θανάτου από όλες τις αιτίες, ειδικά από καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο. Εξέτασαν δεδομένα φυσικής δραστηριότητας που συλλέχθηκαν από επιταχυνσιόμετρα καρπού -συσκευές που μετρούν την κίνηση και είναι πιθανώς πιο ακριβείς από το να ρωτήσουν τους συμμετέχοντες για τη φυσική τους δραστηριότητα.
Η μελέτη κατηγοριοποίησε τα δεδομένα σε τρεις ομάδες: «πολεμιστές του Σαββατοκύριακου» (δηλαδή άτομα που ολοκλήρωναν το μεγαλύτερο μέρος της άσκησής τους σε μία ή δύο ημέρες), «τακτικά ενεργοί». (που απλώνουν τη δραστηριότητά τους σε όλη την εβδομάδα) και «ανενεργοί» (που δεν συμπλήρωναν το συνιστώμενο ελάχιστο όριο των 150 λεπτών εβδομαδιαίας σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης).
Σε σύγκριση με την ανενεργή ομάδα, οι πολεμιστές του Σαββατοκύριακου και οι «τακτικά ενεργοί» είχαν χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από όλες τις αιτίες, καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο, εφόσον συμπλήρωναν 150 λεπτά σωματικής δραστηριότητας την εβδομάδα.
Δεν εμφανίστηκαν μεγάλες διαφορές στον κίνδυνο θανάτου μεταξύ των πολεμιστών του Σαββατοκύριακου και των τακτικά ενεργών. Η μελέτη διαπίστωσε ότι:
- Για τους πολεμιστές του Σαββατοκύριακου, ο κίνδυνος θανάτου από όλες τις αιτίες ήταν 32% χαμηλότερος, ο κίνδυνος θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο ήταν 31% χαμηλότερος και ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο ήταν 21% χαμηλότερος.
- Μεταξύ των τακτικά ενεργών, ο κίνδυνος θανάτου από όλες τις αιτίες ήταν 26% χαμηλότερος, ο κίνδυνος θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο ήταν 24% χαμηλότερος και ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο ήταν 13% χαμηλότερος.
Ενώ η νέα μελέτη ευθυγραμμίζεται με προηγούμενες, είναι η πρώτη που αναλύει τη σχέση μεταξύ των προτύπων φυσικής δραστηριότητας που μετρώνται από επιταχυνσιόμετρα και του κινδύνου θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο. Ορισμένα από τα ευρήματα εξέπληξαν την ερευνητική ομάδα, η οποία αρχικά περίμενε ότι η εξάπλωση της δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της εβδομάδας θα ήταν πιο ωφέλιμη. Δεν περίμεναν ότι η συμπυκνωμένη φυσική δραστηριότητα των πολεμιστών το Σαββατοκύριακο θα μείωνε τον κίνδυνο θανάτου από ασθένειες τόσο πολύ.
«Η μελέτη ενισχύει την ιδέα ότι η τήρηση των οδηγιών των 150 λεπτών σωματικής δραστηριότητας την εβδομάδα είναι το κλειδί για τη μακροζωία, ανεξάρτητα από το μοτίβο δραστηριότητας», είπε ο Li. «Οποιαδήποτε δραστηριότητα -είτε δομημένη άσκηση όπως το τζόκινγκ ή καθημερινές εργασίες όπως η κηπουρική- μπορεί να συμπεριληφθεί εάν η ένταση είναι μέτρια έως έντονη».
Η ειδική εθελόντρια της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας Keith Diaz είπε ότι τα ευρήματα τονίζουν ότι ο συνολικός όγκος της σωματικής δραστηριότητας είναι ο κρίσιμος παράγοντας για τα οφέλη για την υγεία, παρά ο τρόπος με τον οποίο κατανέμεται σε μια εβδομάδα. Η Diaz, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής Συμπεριφοράς στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να ταιριάξουν στην καθημερινή άσκηση κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Ωστόσο, αυτή η έρευνα δείχνει ότι ακόμα κι αν είστε δραστήριοι μόνο τα Σαββατοκύριακα, μπορείτε να έχετε σημαντικά οφέλη για την υγεία σας», είπε η Diaz. «Μια σημαντική προειδοποίηση που πρέπει να θυμάστε είναι ότι η προσπάθεια να χωρέσετε 150 λεπτά άσκησης σε μόλις μία ή δύο ημέρες μπορεί να είναι πολύ για το σώμα σας», πρόσθεσε. «Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι πολεμιστές του Σαββατοκύριακου έχουν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο μυοσκελετικών τραυματισμών σε σύγκριση με εκείνους που ασκούνται πιο τακτικά.
Πάντως, τα οφέλη από την άσκηση μόνο το Σαββατοκύριακο υπερτερούν κατά πολύ των πιθανών κινδύνων. Αν πρόκειται να γίνετε πολεμιστές του Σαββατοκύριακου, φροντίστε να κάνετε την κατάλληλη προθέρμανση, αυτό θα σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο τραυματισμών.
Η μελέτη είχε αρκετούς περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένου ότι η σωματική δραστηριότητα μετρήθηκε μόνο κατά την έναρξη. Οι συμμετέχοντες ζούσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι περισσότεροι ήταν λευκοί, επομένως τα αποτελέσματα ενδέχεται να μην ισχύουν για άλλους πληθυσμούς. Οι ερευνητές είπαν ότι θα πρέπει να διεξαχθούν μελέτες για να επιβεβαιωθούν αυτά τα αποτελέσματα σε πιο διαφορετικές ομάδες ανθρώπων σε όλο τον κόσμο και με μεγαλύτερη προσοχή για αντιφατικούς παράγοντες όπως η γενετική προδιάθεση ή οι περιβαλλοντικές εκθέσεις που μπορεί να επηρεάσουν τη σωματική δραστηριότητα και τα αποτελέσματα.
Λεπτομέρειες της μελέτης:
- Τα δεδομένα της μελέτης επικεντρώθηκαν σε επτά ημέρες σωματικής δραστηριότητας μετρημένης με επιταχυνσιόμετρο από το 2013 έως το 2015 για 93.409 συμμετέχοντες, ηλικίας 37 έως 73 ετών, που ήταν εγγεγραμμένοι στη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου.
- Πάνω από το 56% των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες, το 97% ήταν λευκοί και η μέση ηλικία τους ήταν 62 ετών.
- Με βάση τα δεδομένα του επιταχυνσιόμετρου, πάνω από το 42% των συμμετεχόντων ταξινομήθηκαν ως πολεμιστές του Σαββατοκύριακου, περίπου το 24% ως ενεργοί τακτικοί και σχεδόν το 34% ως ανενεργοί.
- Τα επιταχυνσιόμετρα κατέγραψαν μια σειρά από δραστηριότητες, όπως περπάτημα, τζόκινγκ, σταθερή ποδηλασία, ελλειπτικές ασκήσεις, δουλειές του σπιτιού, κηπουρική και δραστηριότητες αναψυχής όπως ο χορός.
- Κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών παρακολούθησης, σχεδόν 4.000 ενήλικες πέθαναν από όλες τις αιτίες, περίπου 17% από καρδιαγγειακή νόσο και 45% από καρκίνο.
- Σε σύγκριση με τους ανενεργούς, εκείνοι που ασκούνταν δύο ημέρες κάθε εβδομάδα ήταν πιο πιθανό να είναι άνδρες, νεότεροι, να έχουν πτυχίο πανεπιστημίου, μη καπνιστές, μη πότες, λιγότερες πιθανότητες να έχουν διαβήτη τύπου 2 ή χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος.
Περισσότερες πληροφορίες: Association of Accelerometer‐Derived Physical Activity Pattern With the Risks of All‐Cause, Cardiovascular Disease, and Cancer Death. Journal of the American Heart Association, 2025; DOI: 10.1161/JAHA.124.039225.
