Νέα μελέτη δείχνει ότι μια αλλαγή μόλις δύο εβδομάδων από μια παραδοσιακή αφρικανική δίαιτα σε μια δυτική δίαιτα προκαλεί φλεγμονή, μειώνει την ανοσολογική απόκριση απέναντι στα παθογόνα και ενεργοποιεί διαδικασίες που σχετίζονται με ασθένειες του τρόπου ζωής. Αντίθετα, μια αφρικανική διατροφή πλούσια σε λαχανικά, φυτικές ίνες και τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση έχει θετικά αποτελέσματα.
Αυτή η εργασία, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Medicine, υπογραμμίζει τη σημαντική επίδραση της διατροφής στο ανοσοποιητικό σύστημα και το μεταβολισμό.
Ασθένειες του τρόπου ζωής, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης και οι χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις αυξάνονται σε όλη την Αφρική, θέτοντας μια πρόκληση για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης σε ολόκληρη την ήπειρο. Η οικονομική ανάπτυξη, η αστικοποίηση και η ευρύτερη διαθεσιμότητα επεξεργασμένων τροφίμων έχουν επιταχύνει την υιοθέτηση δυτικών διατροφικών συνηθειών στην Αφρική. Για να κατανοήσουν τις συνέπειες αυτής της αλλαγής στην υγεία, ερευνητές από το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Radboud και το Πανεπιστήμιο KCMC στην Τανζανία μελέτησαν τις επιπτώσεις τέτοιων διατροφικών αλλαγών στην υγεία.
Ασθένειες του τρόπου ζωής
Εβδομήντα επτά υγιείς άνδρες από την Τανζανία, τόσο κάτοικοι αστικών όσο και αγροτικών περιοχών, συμμετείχαν στη μελέτη. Μερικοί συμμετέχοντες που παραδοσιακά ακολουθούσαν μια αφρικανική διατροφή άλλαξαν σε μια δυτική διατροφή για δύο εβδομάδες, ενώ άλλοι που έκαναν δυτική διατροφή υιοθέτησαν μια παραδοσιακή αφρικανική διατροφή. Μια τρίτη ομάδα κατανάλωνε καθημερινά ένα ρόφημα μπανάνας που είχε υποστεί ζύμωση. Δέκα συμμετέχοντες διατήρησαν τη συνήθη διατροφή τους, ως ομάδα ελέγχου. Οι ερευνητές ανέλυσαν διεξοδικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, τους δείκτες φλεγμονής του αίματος και τις μεταβολικές διεργασίες κατά την έναρξη, μετά την παρέμβαση δύο εβδομάδων και ξανά τέσσερις εβδομάδες αργότερα.
Αυτοί που στράφηκαν σε δυτική διατροφή εμφάνισαν αύξηση των φλεγμονωδών πρωτεϊνών στο αίμα τους, παράλληλα με την ενεργοποίηση βιολογικών διεργασιών που συνδέονται με ασθένειες του τρόπου ζωής. Επίσης, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού τους ανταποκρίθηκαν λιγότερο αποτελεσματικά στα παθογόνα. Αυτοί που στράφηκαν σε μια παραδοσιακή αφρικανική διατροφή ή κατανάλωναν το ποτό που είχε υποστεί ζύμωση εμφάνισαν μείωση στους δείκτες φλεγμονής. Ορισμένες από αυτές τις επιπτώσεις παρέμειναν τέσσερις εβδομάδες αργότερα, υποδεικνύοντας ότι οι βραχυπρόθεσμες διατροφικές αλλαγές μπορεί να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις.
Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που χαρτογραφεί αναλυτικά τις επιπτώσεις στην υγεία μιας παραδοσιακής αφρικανικής διατροφής. «Προηγούμενη έρευνα είχε επικεντρωθεί σε άλλες παραδοσιακές δίαιτες, όπως η ιαπωνική ή η μεσογειακή διατροφή», είπε ο παθολόγος Quirijn de Mast από το Radboudumc. «Ωστόσο, υπάρχουν πολλά να μάθουμε από τις παραδοσιακές αφρικανικές δίαιτες, ειδικά τώρα, καθώς ο τρόπος ζωής σε πολλές αφρικανικές περιοχές αλλάζει γρήγορα και οι ασθένειες του τρόπου ζωής αυξάνονται. Η πλούσια ποικιλομορφία της Αφρικής στις παραδοσιακές δίαιτες προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για απόκτηση πολύτιμων γνώσεων για το πώς τα τρόφιμα επηρεάζουν την υγεία».
Ο De Mast βρίσκει αξιοσημείωτο το πόσο σημαντικά είναι τα αποτελέσματα της δίαιτας, ακόμη και μετά από δύο εβδομάδες. «Η αφρικανική διατροφή περιλαμβάνει πολλά λαχανικά, φρούτα, φασόλια, δημητριακά ολικής αλέσεως και τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση. Η μελέτη μας υπογραμμίζει τα οφέλη αυτών των παραδοσιακών προϊόντων διατροφής για φλεγμονές και μεταβολικές διεργασίες στο σώμα. Ταυτόχρονα, δείχνουμε πόσο επιβλαβής μπορεί να είναι μια ανθυγιεινή δυτική δίαιτα. Συνήθως αποτελείται από επεξεργασμένα και πλούσια σε θερμίδες τροφές, όπως άσπρο ψωμί με αλάτι. Η φλεγμονή βρίσκεται στη ρίζα πολλών χρόνιων παθήσεων, γεγονός που καθιστά αυτή τη μελέτη εξαιρετικά σημαντική και για τις δυτικές χώρες».
Περισσότερες πληροφορίες: Immune and metabolic effects of African heritage diets versus Western diets in men: a randomized controlled trial, Nature Medicine (2025).
